Odpowiadamy na pytania.
1.Jak podawać i dawkować szczepionki przeciw grypie?
Szczepionkę należy podawać domięśniowo lub głęboko podskórnie, u dzieci w przednioboczną część uda, u dorosłych i starszych dzieci w mięsień naramienny. Dawkowanie zgodnie z informacjami dotyczącymi poszczególnych preparatów. Osobom dorosłym i dzieciom od 9. roku życia podaje się jedną dawkę szczepionki. Zgodnie z zaleceniami amerykańskiego Komitetu Doradczego ds. Szczepień Ochronnych (ACIP) i WHO obowiązuje schemat dawkowania w populacji pediatrycznej: dzieci w wieku od 6 miesięcy do 8 lat włącznie (tj. do 9. roku życia), które otrzymują szczepionkę przeciwko grypie sezonowej po raz pierwszy, powinny otrzymać 2 dawki szczepionki, z zachowaniem co najmniej 4-tygodniowego odstępu między dawkami.
Źródło: Dr med. Jacek Mrukowicz.Medycyna Praktyczna
2. Jaki jest skład szczepionki przeciwko grypie w sezonie epidemicznym 2016/2017.
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Centers for Disease Control and Prevention (CDC) szczepionki przeciwko grypie sezonowej przygotowane na sezon epidemiczny, 2016/2017, powinny zawierać antygeny szczepów spokrewnionych ze szczepami:
a)A/California/7/2009 (H1N1)pdm09
b) A/Hong Kong/4801/2014 (H3N2)
c) B/Brisbane/60/2008
Źródło: WHO, CDC, www.eurosurveillance.org
3. W jakim celu i kiedy stosuje się szczepionki przeciw grypie?
Szczepionki przeciw grypie stosuje się w celu zapobiegania grypie, szczególnie u osób o zwiększonym ryzyku wystąpienia powikłań pogrypowych (przewlekle chorzy, np. na choroby układu krążenia, cukrzycę, mukowiscydozę, choroby układu oddechowego, niewydolność nerek, niedokrwistość, a także osoby po 50. roku życia oraz osoby, u których występuje zwiększone ryzyko zachorowania ze względu na wykonywany zawód [np. personel medyczny]). Szczepienie jest także zalecane u wszystkich osób po 6. miesiącu życia w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa zachorowania na grypę. Szczepienia wykonuje się zgodnie z oficjalnymi zaleceniami, zwykle w okresie jesiennym przed okresem wzmożonych zachorowań na grypę, jednak wskazane jest również szczepienie podczas sezonu zachorowań. Do szczepienia kwalifikuje lekarz.
W sezonie 2016/2017 w Polsce dostępne są 2 szczepionki przeciw grypie:
VAXIGRIP- szczepionka przeciw grypie inaktywowana, zawierająca jako antygeny rozszczepiony wirion wirusa grypy,
Influvac – szczepionka przeciw grypie, inaktywowana, podjednostkowa zawierająca oczyszczone antygeny powierzchniowe wirusa grypy
Źródło: http://www.poradnikzdrowie.pl
4. Czy Szczepienie przeciwko grypie dzieci ma wpływ na nieobecność w szkole?
W czasopiśmie „Clinical Infectious Diseases” opublikowano badanie oceniające skuteczność szczepienia przeciwko grypie przeprowadzanego w szkołach w zapobieganiu zachorowaniom na grypę potwierdzoną laboratoryjnie oraz w ograniczeniu absencji szkolnej. Badaniem objęto 8 szkół podstawowych hrabstwa Los Angeles. W szkołach realizujących program wszystkim uczniom zaproponowano bezpłatne szczepienie inaktywowaną (TIV) lub atenuowaną (LAIV) szczepionką przeciwko grypie sezonowej.
W podsumowaniu autorzy badania wyciągnęli wniosek, że zaszczepienie co najmniej 1/4 populacji uczniów skutkowało zmniejszeniem zachorowalności na grypę wśród dzieci uczęszczających do szkół realizujących program szczepień przeciwko grypie, a także poprawą frekwencji na zajęciach szkolnych. Przy większym, ok. 50% odsetku zaszczepionych uczniów możliwe jest zapewnienie ochrony nieszczepionym dzieciom poprzez wytworzenie odporności zbiorowiskowej.
Źródło: http://cid.oxfordjournals.org/content/early/2014/05/14/cid.ciu340.full.pdf+html Pannaraj P.S. i wsp.: School-located influenza vaccination decreases laboratory-confirmed influenza and improves school attendance. Clin Infect Dis.,
5. Czy szczepionki przeciw grypie można stosować u kobiet w ciąży i w okresie karmienia piersią?
Należy poinformować lekarza o ciąży lub jej podejrzeniu. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami kobiety w II i III trymestrze ciąży powinny otrzymywać szczepionkę przeciw grypie, jeżeli ciąża przypada na okres nasilenia zachorowań na grypę. Kobietom w ciąży ze schorzeniami zwiększającymi ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych zaleca się podanie szczepionki niezależnie od stopnia zaawansowania ciąży. Szczepionkę można stosować w okresie karmienia piersią.
Szczepienie kobiet w ciąży przeciwko grypie jest korzystne zarówno dla nich samych, jak i noworodków. W wielu badaniach klinicznych wykazano korzyści, a także potwierdzono bezpieczeństwo inaktywowanych szczepionek przeciwko grypie u ciężarnych. Szczepienia realnie zmniejszają ryzyko ciężkich zachorowań, powikłań oraz umieralność z powodu grypy (podobnie jak tężca i krztuśca) zarówno u samych kobiet, jak i ich dzieci. Aktywny przezłożyskowy transport przeciwciał swoistych dla drobnoustrojów, z którymi kobieta miała kontakt lub które wytworzyła po szczepieniu, mogą dać ochronę także dziecku. Przeciwciała, których stężenie zwiększa się po podaniu szczepionki, mogą być przekazane dziecku w II i III trymestrze ciąży. W ten sposób zapewniają dziecku ochronę w pierwszych miesiącach życia, czyli w okresie większej podatności na zachorowanie na choroby zakaźne.
Żródło: M.P. Jakub Grzymek Yuen C.Y.S., Tarrant M., Determinants of uptake of influenza vaccination among pregnant women – A systematic review, Vaccine (2014) / mp.pl/szczepienia
6. Czy szczepienie personelu placówek opieki zdrowotnej przeciwko grypie wpływa na zdrowie pacjentów?
Pytanie: Czy szczepienie przeciwko grypie sezonowej pracowników placówek opieki zdrowotnej zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę i związanego z nim zgonu wśród pacjentów tych placówek?
Wnioski z badania: Szczepienie przeciwko grypie sezonowej pracowników placówek opieki zdrowotnej zmniejsza ryzyko zgonu i zachorowania na choroby grypopodobne wśród pacjentów tych placówek.
Źrodło: Omówienie artykułu*: Effect of influenza vaccination of health care personnel on morbidity and mortality among patients: systematic review and grading of evidence.F. Ahmed, M.C. Lindley, N. Allred i wsp.
Nasz komentarz: Specjalistyczna Przychodnia Lekarska „INTERPED” w Częstochowie oferuje swoim pacjentom szczepienia przeciwko grypie ponieważ uważamy, że oferowanie i organizowanie szczepień przeciwko grypie, zwłaszcza osobom z grup podwyższonego ryzyka, uważać należy za etyczną powinność kreatorów polityki zdrowotnej i pracowników ochrony zdrowia.
Realizujemy szczepienia ochronne p/grypie dla pracowników wiedząc, że:
„W przypadku pracowników ochrony zdrowia sytuacja jest szczególna: brak szczepienia niesie ze sobą nie tylko zagrożenie dla pracowników i ich rodzin, ale też dla pacjentów, którymi się opiekują” (prof.dr hab.med.Adam Antczak, Medycyna Praktyczna 2013 r.) Wskaźniki ogólnopolskie – 6,5%. U nas – 98%.
Specjalistyczna Przychodnia Lekarska „INTERPED jest bezpieczną placówką medyczną, która za swoją działalność została wyróżniona dyplomem Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy – tytuł „Super Lidera” za uzyskania wysokiego wyszczepialności przeciw grypie wśród personelu medycznego oraz wkład w promocję profilaktyki grypy.
7. Jaka jest skuteczność szczepienia przeciwko grypie sezonowej chorych z grupy dużego ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych
Liczne obserwacje sugerują, że grypa i choroby grypopodobne występujące sezonowo mogą stanowić czynnik ryzyka ostrych epizodów zakrzepowych u chorych ze stabilną chorobą naczyń wieńcowych i naczyń mózgowych. Chociaż wyniki badań obserwacyjnych, a także nielicznych badań z randomizacją (badanie FLUCAD [p. Med. Prakt. Supl. Szczepienia 1/2009, s. 40–43 – przyp. red.]) wskazują, że szczepienie przeciwko grypie zmniejsza ryzyko epizodów niedokrwienia mięśnia sercowego wymagających hospitalizacji, nadal nie ustalono jednolitego stanowiska odnośnie do powszechnych szczepień przeciwko grypie chorych na chorobę wieńcową.
Szczepienie przeciwko grypie sezonowej zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych w ciągu 12 miesięcy po szczepieniu u osób z grupy dużego ryzyka tych zdarzeń. Największą korzyść ze szczepienia odnoszą chorzy po niedawno przebytym ostrym zespole wieńcowym.
Źródło: Omówienie artykułu: Association between influenza vaccination and cardiovascular outcomes in high-risk patientsJ.A. Udell, R. Zawi, L. Bhatt i wsp.A meta-analysis. JAMA, 2013; 310: 1711–1720
8. Jakie są fakty i mity szczepień przeciwko grypie?
Wokół szczepień przeciwko grypie narosło wiele mitów, powtarzanych zresztą nie tylko przez pacjentów, ale też przez pracowników medycznych. Do najczęstszych należy sformułowanie: „zaszczepiłem się, a po dwóch dniach zachorowałem”. Jednak, żeby to udowodnić należałoby dwa dni wcześniej pobrać pacjentowi krew i oznaczyć odpowiedni poziom przeciwciał, który wyjaśni czy w dniu szczepienia pacjent nie był w okresie wylegania choroby. Drugi mit to przekonanie, że to „szczepionka spowodowała chorobę”. Jednak na podstawie twardych dowodów naukowych jest to niemożliwe aby obecnie produkowane i dostępne szczepionki przeciwko grypie spowodowały zachorowanie na nią.
Trzeci mit to skuteczność szczepień. Grypa jest co roku inna. Po podaniu szczepionki układ immunologiczny organizmu wytwarza własną obronę przeciwko chorobie (przeciwciała). Swoista odporność rozwija się w ciągu 2–3 tygodni po podaniu szczepionki i utrzymuje się przez 6–12 miesięcy. Aktualne szczepy do produkcji szczepionek są co rok polecane przez Światową Organizację Zdrowia. Okres ważności wynosi jeden sezon grypowy i szczepienie musi być odnawiane co roku, nawet jeśli nie zmienia się skład antygenów.
„Coroczne szczepienia przeciwko grypie pobudzają układ odpornościowy organizmu do skuteczniejszego działania” – uważa prof. Ewa Bernatowska, ekspert WHO, wiceprzewodnicząca Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych przy ministrze zdrowia.
Źródło: Medycyna Praktyczna
9. Czy szczepionki przeciwko grypie są bezpieczne?
Szczepionki przeciwko grypie sezonowej i pandemicznej zarejestrowane w Europie zawierają nieaktywny (zabity) wirus lub tylko jego białka zewnętrzne. Nie mogą więc wywołać grypy, bo taki wirus nie jest zdolny do zakażenia. Skład szczepionek przeciwko grypie sezonowej jest co roku aktualizowany na podstawie zaleceń WHO. Rejestracja jakiejkolwiek szczepionki przez Europejską Agencję ds. Rejestracji Leków (EMEA) jest gwarancją, że produkt jest wystarczająco bezpieczny, aby dopuścić go do stosowania w krajach Unii Europejskiej. Szczepionki przeciwko grypie sezonowej są produkowane i stosowane od prawie 60 lat. Badania kliniczne i obserwacje po podaniu setek milionów dawek dowiodły, że są bezpieczne dla dzieci, dorosłych, kobiet w ciąży, chorych przewlekle, a nawet osób z upośledzoną odpornością. Najczęstsze działania niepożądana o udowodnionym związku przyczynowym z podaniem szczepionki obejmują:
1) reakcje miejscowe (ok. 65% szczepionych): ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia – zazwyczaj o niewielkim nasileniu, ustępujące samoistnie w ciągu 1 – 2 dni;
2) reakcje ogólne (mniej niż 15% szczepionych) – niewysoka gorączka, złe samopoczucie, ból głowy, ból mięśni i stawów; nasilenie objawów jest niewielkie i ustępują one po 1 – 2 dniach. Reakcje ogólne częściej występują u małych dzieci i osób szczepionych przeciwko grypie pierwszy raz.
Źródło:Medycyna Praktyczna.
10. Jakie są przeciwwskazania do szczepienia przeciwko grypie?
Inaktywowane szczepionki przeciwko grypie nie powinny być podawane w przypadku:
• anafilaktycznej nadwrażliwości na białko jaja kurzego i/lub antybiotyki aminoglikozydowe
używane w procesie produkcji i/lub inne składniki szczepionki,
• ostrych chorób gorączkowych,
• zespołu Guillain-Barré stwierdzonego w ciągu 6 tygodni od poprzedniego szczepienia
przeciwko grypie.
Każdorazowo o szczepieniu przeciwko grypie decyduje lekarz, który określa, czy dane okoliczności stanowią faktyczne przeciwwskazanie do szczepienia. Okazuje się bowiem, że w wielu przypadkach osoba znajdująca się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych może odnieść korzyść ze szczepienia przeciwko grypie, mimo istniejących przeciwwskazań.
Prof. dr hab. Lidia Brydak, Zakład Badań Wirusów Grypy Krajowy Ośrodek ds. Grypy
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH
Źródło:www.szczepienia.info
11. Czy szczepienia to jedyna metoda zapobiegania zachorowaniom na grypę?
Nie, są bardziej kłopotliwe i nieco mniej skuteczne niż szczepienia, ale w niektórych sytuacjach także pozwalają w pewnym stopniu zmniejszyć ryzyko zachorowania na grypę:
1) higiena rąk – w sezonie grypowym, a zwłaszcza w przypadku bliskiego kontaktu z chorym na grypę (np. w domu, pracy, szpitalu, przychodni): częste mycie rąk wodą z mydłem, a najlepiej środkiem na bazie alkoholu, po każdym skorzystaniu z toalety, przed jedzeniem lub dotykaniem ust i nosa, po powrocie do domu, po toalecie nosa lub zasłanianiu ust podczas kichania i kaszlu. Przestrzeganie zasad higieny rąk także przez osobę chorą zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa na inne osoby z otoczenia (np. w wyniku skażenia klamek i innych przedmiotów zanieczyszczonymi rękami).
2) maseczka na twarz (np. chirurgiczna) – maseczkę powinien nosić chory na grypę, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia innych. Jeśli zachoruje ktoś z domowników, noszenie maseczki w domu i ścisła higiena rąk przestrzegane przez wszystkich w domu przez 7 dni mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia i zachorowania innych współmieszkańców nawet o ponad 50%, jeśli zostaną zastosowane jak najszybciej po wystąpieniu choroby (najpóźniej w ciągu 36 godzin). Noszenie maseczki profilaktycznie na ulicy przez zdrowe osoby nie ma natomiast sensu.
3) izolacja chorych – osoba chora powinna pozostać w domu i ograniczyć swoje kontakty z innymi do niezbędnego minimum przez 7 dni lub co najmniej do 24 godzin po ustąpieniu gorączki i ostrych objawów ze strony dróg oddechowych (jeśli choroba trwa dłużej niż 6 dni). 4) inne zasady higieny na czas sezonu grypy – należy: zasłaniać chusteczką usta podczas kaszlu i kichania, a następnie wyrzuć ją do kosza i dokładnie myć ręce; po oczyszczeniu nosa wyrzucić chusteczkę do kosza i dokładnie umyć ręce; unikać kontaktu twarzą w twarz z innymi osobami; unikać tłumu i masowych zgromadzeń; unikać dotykania niemytymi rękami ust, nosa i oczu; często dokładnie wietrzyć pomieszczenia.
Ponieważ szczepienie przeciwko grypie nie daje 100% gwarancji ochrony przed chorobą, nie zwalnia z przestrzegania przedstawionych powyżej ogólnych zasad higieny.
Źródło: Med. Praktyczna,dr med. Jacek Mrukowicz, dr med. Piotr Sawiec, dr med. Bożena Dubiel, dr med. Filip Mejza
12. Kto powinien zaszczepić się przeciwko grypie w pierwszej kolejności?
Do grup zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu grypy sezonowej i jej powikłań, którym w pierwszej kolejności zaleca się coroczne szczepienie przeciwko grypie sezonowej, należą:
- wszystkie osoby po 50. roku życia (szczególnie powyżej 65 lat)
- pensjonariusze domów spokojnej starości oraz dzieci i dorośli przebywający w innych placówkach przewlekłej opieki medycznej lub opiekuńczych
- dzieci i dorośli z przewlekłą chorobą serca (chorobą wieńcową, niewydolnością serca) lub płuc (astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli – POChP)
- dzieci i dorośli z przewlekłą chorobą nerek, wątroby, krwi, układu nerwowego lub z niedoborem odporności
- wszyscy chorzy na cukrzycę
- kobiety w ciąży (lub które w czasie najbliższego sezonu grypowego będą w ciąży); ma to szczególnie duże znaczenie w obecnym sezonie, podczas którego duży odsetek zachorowań wciąż będzie spowodowany zakażeniem wirusem A/H1N1v, w przebiegu którego ryzyko poważnych powikłań jest znacznie większe u kobiet w ciąży
- dzieci w wieku od 6 mies. do ukończenia 5. roku życia.
Szczepienie jest również zalecane osobom, które mogą być źródłem zakażenia ww. osób z grup dużego ryzyka:
- pracownikom domów spokojnej starości lub ośrodków dla przewlekle chorych, osobom zapewniającym opiekę domową lub mieszkającym wspólnie z osobami z grup ryzyka
- personelowi służby zdrowia (i studentom medycyny odbywającym zajęcia z chorymi)
- opiekunom, rodzicom i współdomownikom dzieci w wieku do 5. lat (a zwłaszcza do ukończenia 6. miesiąca życia).
Źródło: Medycyna Praktyczna 2016 r.
13. ILE KOSZTUJE SZCZEPIENIE PRZECIW GRYPIE I KTO MOŻE SIĘ ZASZCZEPIĆ
PRZECIWKO GRYPIE BEZPŁATNIE W CZĘSTOCHOWIE?
Szczepienie bezpłatne:
Program Polityki Zdrowotnej finansowany z budżetu Miasta Częstochowy:
1) dzieci do 18. roku życia chore na choroby przewlekłe i nowotworowe,
2) dzieci uczęszczające do przedszkoli częstochowskich,
3) osoby, które ukończyły 65. rok życia.
SPL „INTERPED” realizuje Program Miasta Częstochowy – bezpłatne szczepienia p/grypie.
Szczepienia odpłatne oferowane w SPL „INTERPED”:
1) pacjenci poradni specjalistycznych SPL „INTERPED”- 25,00 zł (wsparcie Stowarzyszenia),
2) pacjenci poradni dziecięcej „Nasza Przychodnia” – 25,00 zł (wsparcie Stowarzyszenia),
3) opiekunowie prawni dzieci leczonych w poradniach SPL „INTERPED” i „Nasza Przychodnia” –
30,00 zł.
14. Jakie masz inne wątpliwości i zapytania? Napisz odpowiemy cytując najnowsze doniesienia kliniczne.
