Szczepienia ochronne przeciwko grypie w sezonie 2017/2018

Grypa jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną układu oddechowego, która przenosi się pomiędzy ludźmi drogą kropelkową. Największa liczba zachorowań występuje w okresie jesienno-zimowym. Szczyt epidemii grypy w Polsce przypada corocznie w okresie między styczniem a kwietniem. Najczęściej chorują dzieci między 5. a 9. rokiem życia ale poważne powikłania i zgony występują głównie u osób powyżej 65. roku życia i poniżej 2 roku życia oraz u osób z chorobami układu krążenia i oddechowego, chorych na cukrzycę, z niewydolnością nerek i ze zmniejszoną odpornością.

Przyczyny zachorowania na grypę

Grypa jest ostrą chorobą wirusową wywoływaną przez trzy typy wirusa: A, B i C. Wirusy A i B są przyczyną ciężkich zachorowań, które mogą osiągać rozmiary epidemii, natomiast typ C powoduje zachorowania o lżejszym przebiegu i nie wywołuje epidemii.

Najbardziej charakterystyczną cechą wirusa grypy jest jego zmienność antygenowa.

Wirus grypy A występuje u ludzi i zwierząt.  Obecnie najpowszechniejsze są szczepy wirusa należące do podtypów H1N1 oraz H3N2. Poszczególne szczepy oznacza się określając rodzaj i miejsce wyizolowania zarazka. Szczepionki przeciwko grypie na sezon 2017/2018,  zawierają antygeny – szczep A / Michigan /(H1N1)  i szczep A / Hong Kong /(H3N2).

Wirus grypy B występuje tylko u ludzi. Dane pokazują, że szczepy typu B stanowią średnio 23% (od 1% do 60%) wszystkich krążących w populacji europejskiej szczepów wirusa. Wirusy grypowe typu B występują od połowy lat 80-tych XX w. w dwóch liniach antygenowych reprezentowanych przez wirusy B/Yamagata  oraz B/Victoria. Przewidywania na temat tego, która linia będzie dominować w danym okresie jest trudne, możemy mieć do czynienia z niedopasowaniem między szczepionką a krążącym szczepem typu B. Dlatego od 2013 roku na świecie dostępne są szczepionki czterowalentne przeciwko grypie.

Wirus grypy C występuje u ludzi i świń. Powoduje tylko lekkie infekcje, np. zapalenie spojówek i nie powoduje występowania epidemii

Szczepionki przeciwko grypie na sezon 2017/2018, które są dostępne w Polsce:

• Vaxigrip Tetra (szczepionka czterowalentna) zawiera: oba antygeny szczepu A /Michigan /(H1N1)  i / Hong Kong /(H3N2) oraz oba antygeny  szczepu B – Brisbane /Victoria  i / Phuket/ Yamagata,
• Influvac (szczepionka trzywalentna) zawiera: oba antygeny szczepu A /Michigan /(H1N1)  i / Hong Kong /(H3N2) oraz jeden antygen  szczepu B – Brisbane /Victoria

Szczepionka 4-walentna, zapewnia szersze spectrum ochrony. Wybór szczepionki czterowalentnej jest zgodny z aktualnymi zalecaniami Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (European Centre for Disease Prevention and Control, ECDC) i zgodnie z rekomendacjami ekspertów Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy dotyczącymi stosowania czterowalentnej szczepionki przeciw grypie w Polsce:

Grupy osób, w których należy stosować szczepienie przeciw grypie (zalecenia WHO)

Osoby narażone na duże ryzyko powikłań:

• kobiety w ciąży (najwyższy priorytet),
• dzieci w wieku od 6 do 59 miesiąca życia,
• osoby w podeszłym wieku (>65 lat), osoby z chorobami przewlekłymi (cukrzyca, przewlekłe choroby serca lub płuc, HIV/AIDS),
• osoby podróżujące za granicę wspólnie z którąkolwiek z osób wymienionych powyżej,

Osoby narażone na duże ryzyko ekspozycji i/lub mogące przenosić grypę na osoby z grupy podwyższonego ryzyka powikłań grypy:

• pracownicy ochrony zdrowia,
• pensjonariusze placówek zapewniających całodobową opiekę.

Przeciwwskazania do szczepienia przeciwko grypie

Inaktywowane szczepionki przeciwko grypie nie powinny być podawane w przypadku:

• anafilaktycznej nadwrażliwości na białko jaja kurzego i/lub antybiotyki aminoglikozydowe używane w procesie produkcji i/lub inne składniki szczepionki,
• ostrych chorób gorączkowych,
• zespołu Guillain-Barré stwierdzonego w ciągu 6 tygodni od poprzedniego szczepienia
  przeciwko grypie.

Każdorazowo o szczepieniu przeciwko grypie decyduje lekarz, który określa, czy dane okoliczności stanowią faktyczne przeciwwskazanie do szczepienia.

Szczegółowe informacje o szczepieniach przeciwko grypie zamieściliśmy w artykule z 2016 roku.

Grypa jest niebezpieczna ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań

Ryzyko wystąpienia powikłań jest najwyższe u małych dzieci, osób starszych, osób z chorobami przewlekłymi i u kobiet w ciąży:

• ponad 90% wszystkich zgonów związanych z zapaleniem płuc i grypą dotyczy osób starszych i osób z innych grup ryzyka,
• inne grupy ryzyka to: osoby z chorobami nerek, z cukrzycą, z obniżoną odpornością .

Najczęstszym powikłaniem grypy jest zapalenie płuc:

• najczęściej spowodowane wtórnym zakażeniem bakteryjnym,
• pierwotne wirusowe zapalenie płuc występuję rzadko ale śmiertelność jest bardzo wysoka

Poważnymi powikłaniami grypy są np:

• zaostrzenie chorób przewlekłych (POChP, astma, niewydolność serca), zapalenie mięśnia serca,
• zapalenie osierdzia

Bezpłatne szczepienia przeciwko grypie w Częstochowie

Gmina Miasto Częstochowa od lat finansuje Samorządowy Program Polityki Zdrowotnej nt. „Szczepienia ochronne przeciw grypie dla mieszkańców Częstochowy z grup szczególnego ryzyka”. Celem programu samorządowego szczepień przeciwko grypie jest spadek liczby zachorowań na grypę, zmniejszenia ryzyka powikłań grypy u osób z grup ryzyka ciężkiego i powikłanego przebiegu grypy szczególnie u osób w wieku powyżej 65 lat, dzieci w wieku od  6 m-cy do 18 lat leczonych z powodu  chorób przewlekłych i nowotworów i dzieci w wieku przedszkolnym.

Program realizuje również  przedsięwzięcia edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości zdrowotnej mieszkańców Częstochowy ukierunkowanej na wzrost akceptacji czynnej profilaktyki grypy i innych chorób zakaźnych.

Program jest skierowany do mieszkańców Częstochowy z następujących grup szczególnego ryzyka powikłań pogrypowych:

• osoby powyżej 65 roku życia,
• dzieci do lat 18, chore na schorzenia przewlekłe i nowotworowe,
• dzieci uczęszczające do częstochowskich przedszkoli.

Realizatorów samorządowego programu bezpłatnych szczepień przeciwko grypie
w Częstochowie w 2017 roku pokazano w serwisie internetowym: www.lepiejzapobiegac.pl

Źródło: 1)„Lepiej zapobiegać niż leczyć” – Miniencyklopedia profilaktyki układu krążenia pod redakcją prof. dr. hab. med. Piotra Podola, dr. med. Grzegorza Kopcia.,2)Zespół Projektowy Stowarzyszenia CEESTAHC „Modelowy program polityki zdrowotnej profilaktyki grypy w grupach ryzyka”, 3)portal internetowy Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy.